انواع موتورهای القایی به صورت کلی شامل موتورهای تک فاز و موتورهای سه فاز است که هر کدام شامل زیرمجموعه های مختلفی هستند.
آنچه خواهید خواند
موتور القایی چیست؟
موتور القایی یکی از پرکاربردترین انواع موتورهای الکتریکی است که به دلیل ساختار ساده و عملکرد قابل اعتماد، در بسیاری از صنایع و کاربردهای خانگی استفاده می شود. این موتورها به واسطه پدیده القای الکترومغناطیسی کار می کنند؛ به این معنا که جریان الکتریکی در سیم پیچ استاتور (قسمت ثابت موتور) باعث ایجاد میدان مغناطیسی می گردد که در نهایت، جریان الکتریکی در روتور (قسمت متحرک موتور) القا می شود و باعث چرخش آن می گردد.
قطعات اصلی یک موتور القایی چیست؟
موتورهای القایی از چند قطعه اصلی تشکیل شده اند که هر کدام نقش مهمی در عملکرد موتور دارند:
- استاتور: این قسمت شامل سیم پیچ هایی است که جریان الکتریکی از طریق آن‌ها عبور می‌کند و میدان مغناطیسی دوار ایجاد می نماید.
- روتور: قسمتی از موتور که در داخل استاتور قرار دارد و به واسطه میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط استاتور، به چرخش در می آید.
- هسته آهنی: این قسمت در هر دو استاتور و روتور وجود دارد و به تقویت میدان مغناطیسی کمک می کند.
- یاتاقان ها: این قطعات برای کاهش اصطکاک بین قسمت های متحرک و ثابت موتور استفاده می شوند.
- فن: بسیاری از موتورهای القایی دارای فن هستند که برای خنک کردن موتور و جلوگیری از افزایش دمای بیش از حد استفاده می گردد.
انواع موتورهای القایی
انواع موتورهای القایی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: موتورهای القایی تک فاز و موتورهای القایی سه فاز. هر یک از این انواع موتورهای القایی دارای ویژگی ها و کاربردهای خاص خود هستند.
1. موتورهای القایی تک فاز
- موتورهای تک فاز القایی برای کاربردهای کوچک و خانگی استفاده می شوند، مانند یخچال، کولر، پمپ آب و امثال آن.
- این موتورها معمولا دارای یک سیم پیچ استاتور هستند که به منبع تغذیه تک فاز متصل می شود.
- روتور در این موتورها معمولا قفسه سنجابی است.
- موتورهای تک فاز القایی شامل انواع راه انداز، خازن و … هستند.
2. موتورهای القایی سه فاز
- موتورهای سه فاز القایی برای کاربردهای صنعتی و مصارف بزرگ استفاده می شوند، مانند آسانسور، جرثقیل، پمپ های بزرگ و امثال آن.
- این موتورها دارای سه سیم پیچ استاتور هستند که به منبع تغذیه سه فاز متصل می شوند.
- روتور در این موتورها معمولا قفسه سنجابی است.
- موتورهای سه فاز القایی شامل انواع قطب-چرخان، القایی کمکی و سنکرون هستند.
هر کدام از این انواع موتورها دارای ویژگی ها و کاربردهای خاص خود هستند. انتخاب نوع موتور بستگی به نیازها و شرایط کاربرد دارد.
انواع تک فاز
انواع موتورهای القایی تک فاز به دلیل ساختار ساده و قابلیت های مناسب، در کاربردهای خانگی و صنعتی سبک بسیار رایج هستند. این موتورها با استفاده از یک فاز از شبکه برق کار می‌کنند و به چند نوع اصلی تقسیم می شوند:
- موتور القایی با فاز شکسته: از این موتورها در کاربردهای کم توان مانند فن های کوچک و پمپ های آب استفاده می شود. این موتورها دارای یک سیم پیچ اصلی و یک سیم پیچ کمکی هستند که به کمک یک سوئیچ گریز از مرکز از مدار خارج می شود.
- موتور القایی با خازن راه انداز: این نوع موتور دارای یک خازن است که در زمان راه اندازی به مدار اضافه می گردد و گشتاور راه اندازی بالایی را فراهم می کند. از این موتورها در کاربردهایی مانند کمپرسورها و پمپ های آب استفاده می شود.
- موتور القایی با خازن دائمی: در این موتورها، خازن دائما در مدار باقی می ماند و باعث بهبود عملکرد کلی موتور می شود. این موتورها در کاربردهایی مانند فن های بزرگ و سیستم های تهویه مطبوع استفاده می گردند.
- موتور القایی با خازن دوگانه: این موتورها دارای دو خازن هستند: یکی برای راه اندازی و دیگری برای عملکرد مداوم. این طراحی باعث افزایش گشتاور راه اندازی و بهبود عملکرد موتور می گردد و در کاربردهایی مانند دستگاه های صنعتی و ماشین آلات سنگین استفاده می شوند.
انواع ۳ فاز
انواع موتورهای القایی سه فاز به دلیل کارایی بالا، قدرت بیشتر و عملکرد پایدار، در بسیاری از صنایع بزرگ و کاربردهای سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این موتورها با استفاده از سه فاز از شبکه برق کار می‌کنند و به دو نوع اصلی تقسیم می شوند:
- موتور القایی قفس سنجابی: این نوع موتور، پرکاربردترین نوع موتور القایی سه فاز است. نام این موتورها از ساختار روتور آن‌ها گرفته شده است که شبیه به یک قفس سنجابی می باشد. این موتورها دارای ساختار ساده، هزینه کم و قابلیت اعتماد بالا هستند و در کاربردهایی مانند پمپ ها، فن ها، کمپرسورها و نقاله ها استفاده می شوند.
- موتور القایی روتور سیم پیچی شده: در این نوع موتور، روتور دارای سیم پیچ هایی است که به یک مقاومت خارجی متصل می شوند. این طراحی امکان کنترل بهتر گشتاور و سرعت موتور را فراهم می‌کند و در کاربردهایی که نیازمند کنترل دقیق تر سرعت و گشتاور هستند، مانند جرثقیل ها وآسانسورها، کاربرد دارد.
جمع بندی
موتورهای القایی به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و مزایای متعدد، یکی از پرکاربردترین انواع موتورهای الکتریکی در صنایع مختلف هستند. با درک بهتر انواع موتورهای القایی، از جمله موتورهای القایی تک فاز و سه فاز و شناخت قطعات اصلی و مزایای آن‌ها، می توان به نحو بهتری از این فناوری در کاربردهای مختلف بهره برد.