خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار یکی از رایجترین مشکلاتی است که بسیاری از صاحبان صنایع، ساختمانها و کارگاهها با آن مواجه میشوند. این وضعیت نه تنها عملکرد تجهیزات الکتریکی را مختل میکند، بلکه در صورت تکرار میتواند باعث آسیبهای جدی به موتور، آلترناتور و سیستمهای کنترلی دستگاه شود.
برای جلوگیری از تکرار این مشکل، لازم است دلایل اصلی خاموش شدن ژنراتور زیر بار را بشناسیم و اقدامات پیشگیرانه مناسب را انجام دهیم. در این مقاله از ماه نیرو بهطور کامل مهمترین دلایل خاموش شدن دیزل ژنراتور و موثرترین روشهای جلوگیری از آن را بررسی میکنیم.
چرا دیزل ژنراتور زیر بار خاموش میشود؟
خاموش شدن ژنراتور هنگام بارگیری معمولاً نتیجه وجود یک ایراد مکانیکی، الکتریکی یا سوخترسانی است. مهمترین دلایل شامل موارد زیر میشود:
۱. کیفیت پایین سوخت
یکی از اصلیترین علت خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار، استفاده از سوخت بیکیفیت یا آلوده است. گازوییل نامرغوب ممکن است شامل آب، ناخالصیها یا ذرات معلق باشد که باعث اختلال در فرآیند احتراق میشود.
اثرات سوخت بیکیفیت
- کاهش توان خروجی موتور
- ایجاد ضربه و ناک در سیلندر
- گرفتگی فیلتر سوخت
- کاهش فشار پمپ انژکتور
- خاموشی ناگهانی زیر بار
نشانههای سوخت نامناسب
- دود سیاه یا سفید
- کاهش شتاب موتور
- لرزش هنگام بارگیری
راهکار: استفاده از سوخت استاندارد یورو ۴ و تعویض منظم فیلتر سوخت.
۲. مشکلات الکتریکی و افت ولتاژ
مشکلات الکتریکی بخش حساسی از دلایل خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار هستند. اصلیترین موارد شامل:
- خرابی رگولاتور ولتاژ (AVR)
AVR وظیفه کنترل ولتاژ خروجی ژنراتور را بر عهده دارد. خرابی آن باعث افت ناگهانی ولتاژ و خاموشی دستگاه میشود.
- اتصال کوتاه در تابلو برق
شورت شدن مدار یا ایراد در خروجیهای کنترلر میتواند موتور را وارد حالت حفاظتی کند و آن را خاموش کند.
- ضعف سیمکشی یا اتصالات شل
اتصال ناقص یا کابلهای فرسوده زیر بار دچار افت ولتاژ شده و موجب خاموش شدن ژنراتور میشوند.
راهکار: بررسی سلامت AVR، اتصالات، کابلها و کنترلر در هر سرویس دورهای.
۳. اشکال در سیستم خنککننده و افزایش دما
Overheat یا افزایش دما یکی از مهمترین دلایل خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار است. اگر دما از حد مجاز بیشتر شود، ECU برای جلوگیری از آسیب موتور، دستگاه را خاموش میکند.
دلایل داغ شدن موتور
- کمبود آب رادیاتور
- خرابی واترپمپ
- گرفتگی رادیاتور
- خرابی ترموستات
- نشت مایع خنککننده
- روغن موتور بیکیفیت یا کم
نشانههای افزایش دما
- بالا رفتن نشانگر دما
- بوی سوختگی یا تبخیر آب
- کاهش توان موتور زیر بار
راهکار: چک کردن سطح آب، تمیزکاری رادیاتور، استفاده از ضدیخ مناسب و سرویس کامل سیستم خنککننده.
۴. خرابی سنسورها و سیستمهای کنترلی
دیزل ژنراتورها مجهز به سنسورها و حفاظتهای مختلفی هستند که هرگونه خطا در آنها موجب خاموش شدن دستگاه زیر بار میشود.
مهمترین سنسورهای دخیل
- سنسور دما
- سنسور فشار روغن
- سنسور ولتاژ
- سنسور سرعت (RPM)
- سنسور سطح سوخت
خرابی هرکدام از این سنسورها میتواند سیگنال اشتباه به کنترلر بدهد و دستگاه برای حفظ ایمنی خاموش شود.
دلایل خرابی سنسورها
- عمر زیاد
- شوک حرارتی
- نوسان برق
- زنگزدگی
- نفوذ رطوبت یا آلودگی
راهکار: تست و کالیبره کردن سنسورها و در صورت لزوم تعویض آنها.
۵. اضافه بار (Overload)
یکی از رایجترین علل خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار، دریافت باری بیش از ظرفیت مجاز است.
اثرات اضافهبار
- افت شدید ولتاژ
- گرم شدن سیمپیچ آلترناتور
- فشار بیشازحد روی موتور
- کاهش دور و خاموشی
برای مثال: اگر ژنراتور 100 کیلوولتآمپری باشد و بار 120 کیلوولتآمپر از آن بگیرید، موتور دچار افت توان شده و خاموش میشود.
راهکار:
- محاسبه ظرفیت بار
- جداسازی بارهای غیرضروری
- استفاده از ژنراتور با توان بالاتر
۶. ضعف باتری یا شارژ نشدن آن
اگر باتری ولتاژ کافی نداشته باشد یا آلترناتور موتور نتواند آن را شارژ کند، سیستم کنترلی ژنراتور در هنگام بارگیری از کار افتاده و باعث خاموشی میشود.
دلایل ضعف باتری
- قدیمی شدن باتری
- سولفاته شدن
- خرابی شارژر باتری
- خرابی دینام شارژ
راهکار: تست ماهانه باتری و بررسی ولتاژ با مولتیمتر.
۷. سرویس دورهای و تعمیرات پیشگیرانه ناکافی
اگر سرویس دورهای بهموقع انجام نشود، احتمال خاموش شدن ژنراتور زیر بار بهشدت افزایش مییابد.
موارد سرویس ضروری
- تعویض روغن
- تعویض فیلترها
- بررسی نشتها
- تست ولتاژ و فرکانس
- بررسی دور موتور
سرویس منظم = جلوگیری قطعی از خاموشی زیر بار
۸. شرایط محیطی نامناسب
محیط نصب تأثیر مستقیمی بر عملکرد ژنراتور دارد.
- دمای محیط بسیار بالا
- تهویه نامناسب
- ورود گردوغبار
- رطوبت زیاد
- بسته بودن محیط ژنراتور
- کمبود اکسیژن در موتورخانه
این شرایط باعث افزایش دما، کاهش راندمان احتراق و در نهایت خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار میشود.
روشهای جلوگیری از خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار
حالا که دلایل اصلی را بررسی کردیم، مهم است راهکارهای عملی را برای جلوگیری از این مشکل بدانیم.
۱. استفاده از سوخت با کیفیت مناسب
- خرید سوخت استاندارد
- جلوگیری از استفاده سوخت ذخیرهشده بیش از ۳ ماه
- رسوبزدایی مخزن سوخت
- تعویض چرخهای فیلترهای سوخت
۲. نگهداری و بررسی سیستم خنککننده
- چک کردن سطح آب رادیاتور
- استفاده از ضدیخ مناسب
- سرویس واتر پمپ
- تمیزکاری دورهای رادیاتور
۳. بررسی و نگهداری سیستم الکتریکی
- تست ولتاژ
- بررسی سلامت AVR
- کنترل کابلها و اتصالات
- تست خروجی تابلو برق
۴. بررسی سنسورها و سیستمهای کنترلی
- کالیبراسیون سنسورها
- تست خطا با کنترلر
- تعویض سنسورهای قدیمی
۵. جلوگیری از اضافهبار
- محاسبه دقیق بار مصرفی
- حذف بارهای غیرضروری
- استفاده از ژنراتور با توان مناسب
۶. نگهداری و بررسی باتری
- تست ماهانه
- بررسی اسیدیته
- تمیز کردن اتصالات
- تعویض باتریهای فرسوده
۷. انجام سرویس دورهای و تعمیرات پیشگیرانه
- سرویسهای ماهانه
- سرویسهای 250، 500 و 1000 ساعته
- بازرسی کامل موتور، کوپلینگ، آلترناتور، تابلو ATS
۸. کنترل شرایط محیطی
- تأمین تهویه مناسب
- کاهش دمای محیط
- جلوگیری از ورود گردوغبار
- چک کردن جریان هوای ورودی موتورخانه
جمعبندی
خاموش شدن دیزل ژنراتور زیر بار میتواند ناشی از مشکلات سوخت، ایرادات الکتریکی، خرابی سنسورها، افزایش دما، اضافهبار و ضعف سرویس دورهای باشد. با رعایت نکات نگهداری، استفاده از قطعات باکیفیت و نظارت منظم میتوان از این مشکل کاملاً جلوگیری کرد.
اگر نیاز به مشاوره تخصصی، تعمیرات، خرید ژنراتور یا خدمات نگهداری دورهای دارید، مجموعه ماه نیرو با تیم فنی حرفهای آماده ارائه بهترین خدمات به شما است.